Występowanie nieswoistych zapaleń jelit może wiązać się z ograniczeniami dotyczącymi wchłaniania z pokarmu wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu składników odżywczych. Jeśli czytałeś artykuł na temat najczęstszych niedoborów w NZJ, to wiesz, że przyczyn takich problemów może być wiele.
Z tego artykułu dowiesz się kto jest szczególnie narażony na rozwój niedożywienia oraz jakie mogą być jego objawy i następstwa, do których może doprowadzić u osób chorujących na NZJ. Podpowiemy ci też jakie kroki możesz wykonać, aby ograniczyć ryzyko jego rozwoju.
Czym właściwie jest niedożywienie?
Niedożywienie to stan, kiedy z powodu braku dostępności składników odżywczych, dochodzi w organizmie do zmian w jego funkcjonowaniu fizycznym, psychicznym oraz można zauważyć także zmiany w składzie ciała, np. zmniejszenie ilości tkanki mięśniowej.
Gdy niedożywienie dotyka osób przewlekle chorujących (na przykład na NZJ), taki stan dodatkowo utrudnia leczenie. Dla przykładu, niedożywienie to istotny czynnik zwiększający ryzyko powikłań pooperacyjnych. Niedożywiony organizm wolniej się regeneruje, rany gorzej się goją i cały proces rehabilitacji wydłuża się, co jest dodatkowym obciążeniem dla organizmu.
Jakie są powody niedożywienia?
Rozwojowi niedożywienia sprzyjają głębokie niedobory składników odżywczych.
Nietrudno jest sobie wyobrazić, że problem niedożywienia będzie dotyczył osoby, która długotrwale stosuje głodówki i skrajnie ogranicza przyjmowanie pokarmów.
Jednak niedożywienie może występować także u osób, u których masa ciała jest prawidłowa, a czasem nawet nadmierna. Taki rodzaj niedożywienia nazywamy niedożywieniem jakościowym i on również wymaga odpowiedniej terapii.
W przypadku NZJ, głębokie niedobory składników odżywczych mogą wynikać z wielu czynników, które często towarzyszą tym chorobom.Zalicza się do nich:
- zaburzenia apetytu,
- bóle brzucha i inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
- liczne eliminowanie z diety produktów spożywczych bez zastosowania odpowiednich zamienników,
- przewlekłe biegunki (często z krwią),
- skutki uboczne stosowanej farmakoterapii (np. stosowanie sulfasalazyny sprzyja zaburzeniom wchłaniania kwasu foliowego).
Dlaczego osoby chorujące na NZJ mogą być bardziej narażone na rozwój niedożywienia?
Stan zapalny, który występuje w przewodzie pokarmowym w przebiegu NZJ, ma ogromne znaczenie w prawidłowym wchłanianiu składników odżywczych. Gdy coś zaburza proces wchłaniania, dochodzi do powstawania niedoborów, które sprzyjają rozwojowi niedożywienia.
W chorobie Leśniowskiego-Crohna, w której obszarem zajętym stanem zapalnym mogą być dowolne odcinki przewodu pokarmowego od jamy ustnej do odbytu, aktywny proces zapalny sprzyja zaburzeniom w procesach trawiennych oraz rozwojowi niedoborów składników odżywczych.
Z kolei w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, w którym obszar zapalny ogranicza się do odcinków jelita grubego, głównym problemem mogą być zaburzenia we wchłanianiu zwrotnym wody oraz elektrolitów.
W oparciu o powyższe informacje można stwierdzić, że na rozwój niedożywienia narażone są szczególnie osoby chorujące na chorobę Leśniowskiego-Crohna. Osoby chorujące na wrzodziejące zapalenie jelita grubego również mogą mieć problemy z niedoborami, choć zazwyczaj w mniejszym stopniu. W tym przypadku głównie dotyczy to utraty masy ciała albo skutków nadmiernej utraty żelaza z krwią podczas krwawych biegunek.
Objawy niedożywienia
- utrata masy ciała
- osłabienie
- przewlekłe zmęczenie
- zmiany w składzie ciała – zmniejszenie ilości masy mięśniowej
- objawy sugerujące niedobory witamin lub składników mineralnych np. nadmierne wypadanie włosów, łamiące się paznokcie, kłopoty z koncentracją, zaburzenia pamięci,
- zaburzenia hormonalne,
- osłabienie odporności, częste infekcje,
- nasilone lęki, stany depresyjne,
- zaburzenia miesiączkowania lub zanik miesiączki,
Dlaczego niedożywienie jest groźne?
Niedożywienie jest nie tylko utrudnieniem dla prawidłowej pracy całego organizmu czy regeneracji, ale także może doprowadzić do wyniszczenia całego organizmu, co stanowi już bezpośrednie zagrożenie życia.
Osoby niedożywione wymagają także dłuższej hospitalizacji oraz znacznie częściej występują u nich powikłania po zabiegach operacyjnych. Niedożywiony organizm gorzej się regeneruje i gorzej odpowiada na podjęte leczenie. Skuteczność leczenia pacjentów niedożywionych jest wyraźnie niższa niż osób o prawidłowo odżywionych.
Z uwagi na wszystkie te punkty i możliwość zapobiegania im, warto wiedzieć jakie mogą być objawy niedożywienia, czemu niedożywienie może stanowić zagrożenie życia i podejmować kroki zaradcze jak najszybciej.
Jak możesz zapobiegać niedożywieniu?
- obserwuj swój organizm i wszelkie niepokojące objawy konsultuj z lekarzem prowadzącym,
- regularnie wykonuj badania profilaktyczne w tym również badania w kierunku niedoborów składników odżywczych i cyklicznie kontroluj masę ciała,
- staraj się, aby twoja dieta była możliwie urozmaicona i dostarczała wszystkich składników odżywczych,
- skorzystaj z pomocy wykwalifikowanego dietetyka, który pomoże ci dopasować dietę do twoich możliwości. Samodzielna eliminacja zbyt wielu produktów (a niejednokrotnie całych grup produktów np. wszystkich produktów mlecznych), bez zastąpienia ich odpowiednikami, niesie za sobą wysokie ryzyko rozwoju niedoborów sprzyjających niedożywieniu organizmu.
- W przypadku NZJ możesz mieć kłopot z pokryciem dziennego zapotrzebowania na niektóre składniki odżywcze za pomocą diety. Jeśli masz takie wątpliwości to skonsultuj się z dietetykiem, który przeanalizuje twój sposób żywienia pod kątem ryzyka występowania niedoborów. Bardzo możliwe, że zasugeruje ci jakie badania możesz wykonać, aby wykluczyć niedobory albo rozpocząć suplementację pod okiem lekarza.
- jeśli lekarz stwierdził u ciebie niedobór jakiegoś składnika i zalecił suplementację, pamiętaj, aby stosować wskazane suplementy regularnie i w odpowiednich dawkach.
Autor: Hanna Kłonowska
Źródła:
http://www.crohnscolitisfoundation.org/diet-and-nutrition/malnutrition-and-ibd
