Przedstawiamy dziś Państwu zalecenia żywieniowe w NZJ, które przygotowała organizacja ESPEN (Europejskie Towarzystwo Żywienia Klinicznego i Metabolizmu). Sama organizacja zajmuje się dziedziną żywienia dojelitowego i pozajelitowego. Oryginalny dokument z zaleceniami w wersji angielskiej znajdą państwo pod tym linkiem.
Ogólne rekomendacje żywieniowe DLA OSÓB Z NZJ
Jako profilaktyka wystąpienia choroby, zalecana jest zdrowa dieta, zgodna z modelem śródziemnomorskim, oparta o wysokie spożycie przeciwzapalnych omega-3, warzyw i owoców, przy jednocześnie niskiej podaży omega-6. Warto zwrócić także uwagę na ograniczenie w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych (<10% energii z diety) oraz zminimalizowanie do niezbędnej dla zachowania prawidłowej diety ilości tłuszczów trans.
Zapotrzebowanie energetyczne jest zbliżone do populacji zdrowej, jednak warto zwrócić uwagę na ostre rzuty choroby, które poprzez nasilenie zapalenia w organizmie, będą również zwiększały zapotrzebowanie kaloryczne pacjenta.
W aktywnej fazie choroby wzrasta zapotrzebowanie na białko. Polecane jest minimum 1,2g/kg m.c. Górna granica, zgodnie z badaniami, wynosi około 2,2g/kg m.c. ponieważ powyżej tej granicy białko nie jest już efektywnie wykorzystywane przez organizm jako materiał budulcowy, tylko staje się substratem energetycznym.
Suplementacja żelaza jest zalecana wszystkim pacjentom, u których wystąpiła lub pojawia się ryzyko anemii. Należy jednak pamiętać, że powinna ona zostać omówiona z lekarzem prowadzącym, ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań. Dodatkowo, warto również zwrócić uwagę na potencjalne inne niedobory pierwiastków, a w przypadku zaobserwowania dolegliwości, wykonać badania krwi w tym kierunku.
Jakie są rekomendowane diety w nieswoistych zapalenia jelit?
Obecnie nie wyróżniono jednego modelu żywienia, który prowadziłby do remisji choroby i byłby odpowiedni dla wszystkich pacjentów z NZJ. Rozważane są diety: specyfic carbohydrates diet (SCD), Crohn’s disease exclusion diet (CDED), low FODMAP, dieta ubogoresztkowa i dieta przeciwzapalna oparta na modelu śródziemnomorskim.
W przypadku braku możliwości spożycia wystarczającej ilości kilokalorii z dietą, zalecane jest włączenie FMSP (dawne ONS), czyli żywności specjalnego przeznaczenia medycznego, która uzupełnia codzienną dietę. W zależności od potrzeb, można wybrać preparaty kompletne (zawierające białka, tłuszcze i węglowodany) lub preparaty monoskładnikowe np. samo białko.
W momencie kiedy dieta doustna nie wystarcza, zalecane jest włączenie żywienia dojelitowego lub pozajelitowego. Drogą pierwszego wyboru zawsze powinien być przewód pokarmowy, dlatego postępowanie zakłada: dietę doustną -> FMSP -> żywienie dojelitowe -> żywienie pozajelitowe. Wyjątek oczywiście stanowi sytuacja, kiedy kondycja przewodu pokarmowego nie pozwala na efektywne żywienie, wtedy od razu można rozpocząć żywienie pozajelitowe kompletne lub częściowe jako terapię wspomagającą. Nie ma w tym momencie wytycznych co do podawania konkretnych substratów np. omega-3 czy glutaminy.
Pacjenci z NZJ zagrożeni są niedożywieniem, dlatego ocena stanu odżywienia powinna odbywać się regularnie zarówno poprzez analizatory składu ciała jak i parametry biochemiczne z krwi. Wysoka lub prawidłowa masa ciała nie zwalnia z dokonywania oceny, bowiem pod wpływem leczenia np. sterydoterapii, masa ciała może pozostać w odpowiednim zakresie, mimo rozwijającego się jakościowego niedożywienia.
Autor: Agnieszka Dąbek-Drobny
Źródło:
