1. Czym jest przetoka?
Przetoka, mówiąc obrazowo, jest to tunel (nienaturalna droga) tworząca się między jednym narządem, a drugim (przetoka wewnętrzna) lub narządem a skórą (przetoka zewnętrzna).
Punktem wyjścia do tworzenia się przetok u osób zmagających się z NZJ są objęte procesem zapalnym jelita.
Na skutek rozwoju tego procesu może dojść do powstania patologicznych połączeń (przetok).
Rodzaje przetok
Wśród przetok wymienia się następujące rodzaje:
- przetoka jelitowa – przetoka między pętlami jelit
- przetoka okołoodbytnicza – przetoka między odbytnicą a skórą lub wewnętrzną warstwą mięśni i tkanek. Jest to najczęstsza przetoka występująca w przebiegu NZJ.
- przetoka jelitowo-pęcherzowa – przetoka między jelitem a pęcherzem moczowym.
U kobiet przetoki mogą się również wytworzyć między jelitem a pochwą – przetoka jelitowo-pochwowa.
U kogo występują przetoki?
Jeżeli chodzi o całą grupę chorych na NZJ, to zdecydowanie częściej występują one u osób z chorobą Leśniowskiego Crohn’a.
U ok. 1 na 3-4 osoby z tym schorzeniem rozwinie się w przyszłości przetoka.
We wrzodziejącym zapaleniu występują niezbyt często, aczkolwiek również się zdarzają.
Jakie objawy mogą świadczyć o powstaniu przetoki?
W związku z tym, że przetoki mogą pojawiać się w różnych miejscach, ich objawy mogą być zróżnicowane i charakterystyczne dla danego rodzaju umiejscowienia przetoki.
Wśród tych najbardziej charakterystycznych, które mogą świadczyć o podejrzeniu przetoki możemy wyróżnić:
- ból lub świąd oraz widoczny wyciek treści w okolicach odbytu, ból podczas siedzenia lub oddawania stolca, krwawienie (przetoka okołoodbytnicza),
- problemy z oddawaniem moczu, nawracające zapalenia pęcherza (przetoka jelitowo-pęcherzowa),
- częstsza niż dotychczas biegunka, krew w stolcu (przetoka jelitowa),
- niewłaściwa wydzielina z dróg rodnych, upławy, pieczenie (przetoka jelitowo-pochwowa).
PAMIĘTAJ!
W przebiegu NZJ warto szczególnie uważnie podchodzić do powyższych objawów i każdorazowo konsultować je z lekarzem prowadzącym, gdyż komplikacje wynikające z rozwoju przetok mogą być dla pacjentów bardzo groźne.
2. Przetoki – diagnostyka
Zanim jednak przejdziemy do badań, które mogą umożliwić zobrazowanie przetok, wyjaśnijmy sobie dwa, często spotykane pojęcia.
Przetoka wewnętrzna a przetoka zewnętrzna
Stwierdzenie przetoki wewnętrznej będzie wymagało wykonania dodatkowych badań obrazowych, które pozwolą na jej identyfikację.
W przypadku przetoki zewnętrznej (takiej, której ujście będzie na skórze), choć będzie widoczna gołym okiem w badaniu lekarskim, także zlecane są dodatkowe badania obrazowe w celu ustalenia dokładnego miejsca i wielkości przetoki.
Badania pomocne w zobrazowaniu przetok:
- Badania endoskopowe:
- rektoskopia – lekarz ogląda kamerą umieszczoną w cienkim przewodzie stosunkowo krótki końcowy odcinek jelit,
- kolonoskopia – podczas badania oglądany jest dłuższy odcinek jelita grubego.
- Badanie rentgenowskie z kontrastem – kontrast podaje się w miejsce ubytku (przetoki) co jest widoczne na zdjęciu rentgenowskim.
- Rezonans magnetyczny – pomaga uwidocznić miejsce i „trasę” przetoki.
- Tomografia komputerowa – podobnie jak w rezonansie magnetycznym.
Badania obrazowe stanowią podstawowe źródło informacji na temat umiejscowienia i wielkości przetoki, co jest niezbędne do ustalenia najoptymalniejszego dla pacjenta sposobu leczenia.
Pamiętaj, aby wszelkie niepokojące objawy, które mogą sugerować powstanie przetoki, bezwzględnie konsultować z lekarzem prowadzącym.
Przypominamy, że BEZPŁATNY WEBINAR pt. „Gdy choroba wierci dziurę w brzuchu… Przetoki w NZJ” poprowadzony przez prof. Tomasza Banasiewicza odbędzie się już 08.09.2021 o godz. 19:00. Szczegóły na temat wydarzenia można znaleźć TUTAJ. Serdecznie zapraszamy!
Autor: Wiktor Trzop
Redakcja: Hanna Kłonowska
Źródła:
http://inflammatoryboweldisease.net/symptoms/complications/fistula
http://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14466-anal-fistula
