Etiopatogeneza
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą autoimmunologicznąnależącą do grupy nieswoistych zapaleń jelita (NZJ). Objawia się zazwyczaj we wczesnej dorosłości prezentując objawy takie jak: ból brzucha, krew w stolcu, biegunka, utrata wagi.
Chorobą objęta jest najczęściej odbytnica (czyli końcowa część naszego układu pokarmowego) jednak może to być również okrężnica lub część końcowa jelita krętego.
Przyczyna choroby nie została dokładnie wyjaśniona. Na pojawienie się procesu zapalnego i związanych z tym objawów mają wpływ czynniki:
- genetyczne – można odziedziczyć od rodziców pewne predyspozycje zapisane w genach, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania
- środowiskowe:
- sposób odżywiania (dieta bogata w tłuszcze nasycone i białka zwierzęce, wysokoprzetworzona, uboga w błonnik)
- palenie tytoniu
- stosowanie antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych
- niedobór witaminy D3
- zaburzenie składu flory jelitowej
Wszystko to prowadzi do upośledzenia działania układu odpornościowego, który atakuje własne komórki (w tym przypadku komórki budujące układ pokarmowy) prowadząc do stanu zapalnego i niszczenia komórek (enterocytów) jelita grubego.
Objawy
Najczęstsze objawy:
- przewlekła biegunka
- ból brzucha
- uczucie parcia na stolec
Objawy nieswoiste:
- osłabienie
- utrata masy ciała
- gorączka
Objawy rzutu:
- gorączka
- przyspieszone bicie serca
- ból brzucha
- wzdęcia
- obrzęki
- niedokrwistość
Mogą wystąpić również objawy pozajelitowe takie jak:
- zapalenia stawów
- zmiany skórne
- uszkodzenie wzroku
- problemy z wątrobą
- kamica
- zapalenie trzustki
Leczenie
Opcji leczenia WZJG jest wiele i ich zastosowanie zależy od aktywności choroby, wyników badań oraz tolerancji chorego na dany sposób leczenia.
LEKI
- Przeciwzapalne – jak nazwa wskazuje mają pomóc opanować proces zapalny toczący się w układzie pokarmowym. Zaliczamy tu: glikokortykosteroidy (prednizon/prednizolon, budezonid, hydrokortyzon, metyloprednizon, aminosalicylany (sulfasalazyna).
- Immunosupresyjne – leki te osłabiają układ odpornościowy, przez co organizm produkuje mniej przeciwciał przeciwko własnym komórkom zmniejszając tym samym reakcję zapalną i niszczenia swoich własnych komórek. Wśród nich wyróżniamy:
- tiopuryny (azatiopryna, 6-merkaptopuryna)
- metotreksat
- Biologiczne – stosowane raczej wtedy, kiedy trudno opanować objawy choroby lekami wymienionymi wcześniej
- Antybiotyki – kiedy mamy powikłania infekcyjne
- Objawowe – przeciwbólowe, przeciwbiegunkowe
LECZENIE CHIRURGICZNE – przy nieskuteczności leczenia lekami.
Diagnostyka
Są trzy główne metody wykonywane w procesie diagnozy wrzodziejącego zapalenia jelit:
- Badania laboratoryjne – do ich przeprowadzenia, będzie potrzebne pobranie krwi
- Morfologia krwi – możemy zaobserwować niedokrwistość, która związana jest z utratą krwi przez układ pokarmowy
- CRP – podwyższony poziom może świadczyć o przebiegającym w organizmie stanie zapalnym
- Przeciwciała ASCA (obecne w ChLC) i p-ANCA (brak w ChLC)
- Badania endoskopowe , czyli takie w których lekarz wprowadzając endoskop zakończony kamerką obserwuje jak wyglądają poszczególne odcinki przewodu pokarmowego
- Kolonoskopia – badanie jelita grubego (endoskop wprowadzany jest przez odbyt)
- Gastroskopia – badanie żołądka (endoskop wprowadzany przez jamę ustną)
- Badania obrazowe/histologiczne
- RTG
- Rezonans magnetyczny
- USG jamy brzusznej
- Badanie histologiczne – pod mikroskopem badane są skrawki pobranego wcześniej jelita.
Rokowanie
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą nieuleczalną. Rokowanie i ciężkość nawrotów zależy od lokalizacji i szerokości zmian zapalnych w przewodzie pokarmowym. Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań to:
- palenie tytoniu
- rozpoznanie w młodym wieku
- zajęcie jelita na rozległym obszarze
- występowanie zwężeń, przetok
- obecność powikłań pozajelitowych
autor: Wiktor Trzop
