Nie od dziś wiadomo, że mikrobiota jelitowa odgrywa bardzo ważną rolę w powstawaniu i przebiegu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG) oraz choroby Leśniowskiego-Crohna (ChLC), które zaliczamy do nieswoistych chorób zapalnych jelit.
Zaburzenia w funkcjonowaniu mikrobioty mogą wpłynąć na wiele funkcji organizmu, ponieważ jej stan wpływa m.in. na procesy trawienia, wchłaniania czy przemiany metaboliczne. Prawidłowa mikrobiota jelitowa to także niezwykle istotny czynnik dla pracy układu odpornościowego.
Warto zapamiętać, to fakt, że nasz mikrobiom jelitowy jest bardzo dynamiczny.
Zmienia się wraz z wiekiem, w odpowiedzi na stosowane antybiotyki, probiotyki, dietę oraz inne czynniki środowiskowe. Niektóre z tych czynników mogą zarówno bezpośrednio przyczynić się do zaostrzenia choroby, jak i wpływać na zmniejszenie objawów choroby.
Zaburzenia funkcjonowania mikroflory jelitowej w literaturze naukowej nazywamy dysbiozą jelit.
Dysbioza jelit
Dysbioza bakterii jelitowych jest ważnym czynnikiem w patogenezie NZJ.
Według badań, zaburzenia funkcjonowania flory jelitowej nie tylko mogą być przyczyną pojawienia się NZJ, ale także może być następstwem przebiegu choroby podstawowej.
Bardzo często u pacjentów z NZJ spotyka się zmienioną liczbę bakterii jelitowych konkretnego gatunku np. zmniejszoną ilość bakterii z gatunku Firmicutes, które mają właściwości przeciwzapalne, a ponadto są głównymi producentami SCFA (ang. short-chain fatty acids – krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych).
Czemu SCFA są ważne dla naszego zdrowia?
SCFA są materiałem do produkcji energii dla kolonocytów (komórek nabłonka jelitowego), zwiększają produkcję ochronnego śluzu oraz wykazują działanie przeciwzapalne. To właśnie dlatego zmniejszenie liczby bakterii określonego typu może w konsekwencji powodować miejscowe stany zapalne.
Prawidłowo, bakterie jelitowe u zdrowego człowieka występują głównie w jelicie grubym (niewielka ich ilość znajduje się w jelicie cienkim).
Co chroni nas przed rozprzestrzenianiem bakterii z jelita grubego do jelita cienkiego?
Organizm wykształcił w tym celu specjalne mechanizmy:
- enzymy o właściwościach przeciwbakteryjnych zawarte w soku trzustkowym;
- zastawce krętniczo-kątniczej (inaczej zastawka Bauhina), która zabezpiecza przed cofaniem się treści z jelita grubego w kierunku jelita cienkiego;
- kwaśne pH treści pochodzącej z żołądka;
- ruchy perystaltyczne jelita, które przesuwają treść pokarmową w dalsze zakątki jelit.
U pacjentów z ChLC często spotyka się z koniecznością resekcji (usunięcia) zastawki krętniczo-kątniczej. Taka sytuacja stwarza ryzyko cofania się mikrobioty z jelita grubego do jelita cienkiego, co sprzyja rozrostowi bakterii jelitowych w tej części jelita.
Jak można się domyślić, nie jest to prawidłowe i może prowadzić do wielu komplikacji. Konsekwencjami nadmiernej kolonizacji jelita cienkiego są m.in. zaburzenia w trawieniu oraz wchłanianiu składników pokarmowych, które mogą prowadzić do rozwoju niedoboru składników odżywczych i mikroelementów.
Obecnie możemy modulować mikrobiotę tak, by poprawić jakość życia pacjentów. Najbardziej skutecznymi metodami modulacji mikrobioty między innymi w NZJ są obecnie: przeszczep mikroflory jelitowej (często nazywany jeszcze przeszczepem kału) oraz probiotykoterapia.
Przeszczep mikroflory jelit
Przeszczep mikroflory jelit to metoda leczenia wskazana m.in. w NZJ, nawracających zakażeniach Clostridium Difficile, przewlekłych zaparciach oraz zespole jelita drażliwego.
Jest zabiegiem stosunkowo prostym do przeprowadzenia i bezpiecznym. Materiał do przeszczepu pochodzi od zdrowego dawcy, który jest osobą z rodziny chorego lub anonimowym dawcą. Zabieg jest wykonywany jest przez sondę nosowo-dwunastniczą albo drogą dojelitową.
Zważywszy na to, że temat probiotyków jest dość zawiły, omówimy go w kolejnym artykule.
Przypominamy, że już 29.09.2021 o godz. 19:00 spotykamy się z dr n. med. Dorotą Mańkowską-Wierzbicką na bezpłatnym webinarze poświęconym tematowi mikrobiomu, suplementacji oraz probiotykoterapii w NZJ. Serdecznie zapraszamy do udziału!
Link do wydarzenia na FB: http://tiny.pl/97nzv
Autor: Mariusz Matejko
Redakcja: Hanna Kłonowska
Źródła:
http://www.biocodexmicrobiotainstitute.com/pl/node/512
http://www.termedia.pl/Rola-mikroflory-jelitowej-w-nieswoistych-zapaleniach-jelit,41,11937,0,0.html
