Czy istnieje cudowna dieta w NZJ? – jak najbardziej! A jak wygląda? – To zależy!
Ilu pacjentów z NZJ tyle objawów, tyle różnych dolegliwości, sposób radzenia z chorobą czy odpowiednio dobieranych leków, probiotyków i suplementów, dlaczego więc jedna dieta miałaby być dobra dla każdego?
Dobre spodnie to takie, w których czujesz się wygodnie, mają odpowiednią długość, grubość adekwatną do pogody, oraz Twój ulubiony kolor. Tak samo Twoja dieta powinna być dopasowana do Ciebie, Twoich objawów i preferencji. Dlatego przestrzegam, że wszelkie uwagi przeczytane na forach, grupach wsparcia czy zasłyszane w poczekalni u lekarza, warto przeanalizować, rozważyć, ale przede wszystkim zastanowić się, czy taki model żywienia odpowiada Twoim potrzebom na danym etapie choroby.
Obserwuj, notuj, zastosuj ☺
Dieta łatwostrawna:
- Posiłki należy spożywać 5-6 razy dziennie o stałych porach. Ważne jest aby odstępy czasowe wynosiły ok 3-4 godzin.
- Posiłki powinny być niewielkie. W razie wystąpienia uczucia pełności, posiłek można rozdzielić na dwie części i tym samym zwiększyć ilość posiłków.
- Najlepszym sposobem przygotowania potraw będzie: gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie w piekarniku.
- Do obróbki termicznej zalecane tłuszcze to olej ryżowy, olej z pestek winogron lub rzepakowy. Na zimno: oliwa z oliwek, olej lniany, masło. Oleje można stosować zamiennie, w zależności od własnych preferencji smakowych.
- W diecie powinna znaleźć się również odpowiednia podaż wody, ok. 1-1,5 litra na dzień. Można dodatkowo spożywać herbatę, domowe soki do herbaty, soki a’la kubuś.
- Produkty takie jak: makaron, kasza i ryż powinny być dobrze ugotowane, nigdy al dente.
- Warzywa i owoce nie powinny być spożywane na surowo, polecam formę gotowaną, sparzone lub podpieczone w piekarniku. Pacjent może spożyć ogórka po obraniu go ze skórki i wycięciu pestek.
- Dietę można wspomagać odżywkami. Zalecane są:
- Nutridrink juice style,
- Fresubin Hepa,
- Cubitan,
- Resource protein
Preparaty odżywcze można stosować zamiennie, w zależności od preferencji pacjenta. Chory może spożyć maksymalnie 5 odżywek dziennie. Każda z nich powinna być wypijana w spokoju, przez około 1h. Odżywka wypita zbyt szybko może powodować wzdęcia i biegunkę. Długi czas spożywania przyczynia się również do lepszego wchłaniania preparatu.
Poza dietą łatwostrawną, w NZJ znajdują także zastosowanie inne diety. Są to m.in.:
Dieta BRAT:
- B-banany (im bardziej zielony tym lepiej)
- R– ryż (koniecznie rozgotowany)
- A– jabłka (gotowane/pieczone)
- T– tosty pszenne/sucharki/biszkopty
Banany są dobrym źródłem potasu – pierwiastka, którego bardzo potrzebujemy w trakcie biegunki, dlatego stanowią podstawę diety BRAT. Najlepsze działanie mają te zielonkawe, mało dojrzałe banany.
Ryż jest łatwostrawny i posiada właściwości zapierające. Osoby ze współtowarzyszącą cukrzycą lub insulinoopornością mogą wybierać ryż basmati (niższy IG).
Jabłka są bardzo potrzebne w naszej diecie, ponieważ stanowią bogate źródło pektyn, czyli odmiany błonnika pokarmowego, która nie nasila biegunek, a wręcz wiąże masy kałowe, zagęszczając je i zwiększając objętość stolca. Spożycie jabłek nasila również zwrotne wchłanianie wody i sodu.
Pieczywo pszenne stanowi dobre źródło sodu, na którego utratę narażeni są pacjenci z biegunką.
Low FODMAP
Low FODMAP stworzona przez australijski Monash University to dieta o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Dieta low FODMAP powinna być bogata w błonnik rozpuszczalny i jak najbardziej upodabniać się do założeń diety śródziemnomorskiej, aby działała przeciwzapalne i była w pełni odżywcza.
Dieta LF jest rodzajem żywienia, który skupia się na eliminacji wielu produktów, dlatego tak ważne jest dobre skomponowanie posiłków.
Należy pamiętać, że jest to dieta lecznicza, której nie powinniśmy stosować całe życie. Zalecenia PTG mówią o 8-12 tygodni, po których powinna nastąpić faza reintrodukcji.
Naszym celem żywieniowym podczas diety low FODMAP jest uspokojenie układu pokarmowego, a następnie rozszerzenie menu tak bardzo jak to możliwe przy jednoczesnym utrzymaniu dobrego samopoczucia.
SCD
Specjalna dieta węglowodanowa ma na celu ograniczenie spożycia węglowodanów złożonych (ryż, kasza, makarony, ziemniaki). Dozwolone źródło węglowodanów stanowią owoce i warzywa niskoskrobiowe. Założenie diety wynika z teorii, według której są one łatwiej trawione w przewodzie pokarmowym. Do tej pory jednak nie opisano badań, które oceniają wpływ diety SCD na przebieg NZJ. Istnieje natomiast jedna praca, która bardzo skrupulatnie porównuje SCD z low FODMAP w czynnościowych problemach jelitowych, jednoznacznie wskazując na większe korzyści z zastosowania LF.
IBD-AID
Dieta przeciwzapalna jest częściowo oparta o SCD i polega na wykluczeniu laktozy, cukrów rafinowanych i węglowodanów złożonych na rzecz monosacharydów przy jednoczesnej podaży pre- i probiotyków np. fermentowane produkty mleczne (niskolaktozowe), rozpuszczalny błonnik. Dodatkowo w diecie kładziony jest nacisk na spożycie tłuszczów, które wywołują efekt przeciwzapalny m.in. omega-3.
W celu poprawy strawności produktów polecane jest blendowanie i gotowanie potraw.
Autor: Agnieszka Dąbek-Drobny
