Dzienniczki żywieniowe w nieswoistych chorobach zapalnych jelit (NChZJ)

Prawidłowy sposób odżywiania jest istotny dla każdego człowieka, ale ten aspekt jest nadzwyczaj ważny dla osób, które zmagają się z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit (NChZJ). Muszą oni zwracać szczególną uwagę, na to co trafia na ich talerze. Niestety nie mamy dowodów na to, że istnieje jedna, uniwersalna dieta dla każdego z tych pacjentów.


Oczywiście istnieją surowce i produkty zalecane, oraz przeciwwskazane w tych jednostkach chorobowych, ale niektóre pokarmy u jednych mogą przyjmować się całkiem dobrze, a u innych wywołać objawy choroby. W tej sytuacji najrozsądniejsze byłoby monitorowanie żywności, którą spożywamy i diagnozowanie ewentualnych symptomów chorobowych wywołanych jej spożyciem. Na szczęście z pomocą przychodzi nam dzienniczek żywieniowy.

Co to jest dzienniczek żywieniowy?

Dzienniczek żywieniowy to nic innego jak metoda oceny naszego sposobu odżywiania, która jest bardzo często praktykowana przez dietetyków. Na jego podstawie mogą oszacować wartość energetyczną diety (ilość kcal), wartość odżywczą (jakie ilości składników odżywczych takich jak: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i składniki mineralne są dziennie dostarczane organizmowi z pożywieniem) oraz podaż płynów. Dietetycy zwracają też uwagę na to czy dieta jest urozmaicona – jakie produkty występują w niej najczęściej, a jakich mogłoby być więcej.


Analiza dzienniczka żywieniowego umożliwia dzięki temu namierzenie nawyków żywieniowych, które wymagają modyfikacji. Bardzo często pacjenci proszeni są też o wpisanie do dzienniczka godzin spożywania posiłków oraz uwzględnienie objawów choroby (jeśli danego dnia się takie pojawiły).

Dzienniczek żywieniowy to proste, ale bardzo użyteczne w pracy dietetyka narzędzie. Im bardziej pacjent przyłoży się do jego uzupełnienia, tym większa szansa, że interwencja żywieniowa będzie lepiej dopasowana do jego przypadku i przyniesie oczekiwane rezultaty. 

Co powinien zawierać przydatny dzienniczek żywieniowy?

Najbardziej praktyczne dzienniki żywieniowe to te, które zawierają najwięcej przydatnych pozycji, dzięki czemu lekarz, lub dietetyk, który zlecił prowadzenie dzienniczka, może oszacować i zidentyfikować produkty, które wywołują nieprzyjemne dolegliwości.

Idealny dzienniczek żywieniowy powinien zawierać:

  • porę dnia i godzinę, o jakiej spożyliśmy dany posiłek;
  • nazwę potrawy, oraz jej opis na poszczególne surowce;
  • gramatura surowców;
  • uwagi technologiczne (dotyczące przyrządzania potraw);
  • przyjmowane leki i suplementy;
  • ilość wypijanych płynów;
  • informacja o pobytach w łazience, oraz o wyglądzie, zapachu i innych parametrach stolca;
  • ewentualne uwagi dotyczące nieprzyjemnych symptomów/objawów po spożyciu.

W oparciu o w/w parametry możemy zidentyfikować surowce/produkty, które wywołują u nas dolegliwości chorobowe. Jest to bardzo użyteczna funkcja dzienniczków żywieniowych, dlatego też zachęca się osoby chorujące na NChZJ, aby w ten właśnie sposób monitorowały swoje codzienne odżywianie. W efekcie wpłynie to nie tylko na utrzymanie prawidłowego stanu odżywienia, ale także na lepsze samopoczucie. Gdy uda już się ustalić, które produkty i napoje powodują pogorszenie się samopoczucia, wtedy najczęściej stosuje się dietę eliminacyjną, która jak sama nazwa wskazuje eliminuje z naszego jadłospisu te produkty i/lub napoje.

Choć kontrolowanie diety niestety nie sprawi, że nagle pozbędziemy się nieswoistych chorób zapalnych jelit, tak może zapobiegać ich nawrotom i jednocześnie sprawi, że będziemy mogli cieszyć się większą liczbą dni bez objawów choroby. 

Link do autorskiego, przykładowego dzienniczka żywieniowego na jeden dzień:

https://drive.google.com/file/d/1Dc72YPzMb4Q1cIEPB4wXGIxywKsubulk/view?usp=sharing

Jak wypełniać dzienniczek żywieniowy i o czym należy pamiętać:

  • w rubryce posiłek wpisujemy rodzaj posiłku (np. I śniadanie, II śniadanie, obiad itd.);
  • w rubryce potrawa zapisujemy nazwę potrawy (kanapki z sałatą, chudą wędliną itd.);
  • w rubryce produkty zapisujemy, z jakich produktów składa się nasza potrawa (np. chleb pszenny, sałata lodowa, wędlina drobiowa itd.);
  • w rubryce gramatura zapisujemy wagę w gramach surowców/produktów używanych do przyrządzenia naszej potrawy (warto zaznaczyć, że jeśli surowce mają być obrane, to należy je zważyć przed obraniem; produkty, które gotujemy w wodzie ważymy jeszcze przed ich gotowaniem, w formie suchej), możemy również używać też miar domowych (jak np. szklanka, jedna łyżka itp.);
  • w rubryce uwagi technologiczne zapisujemy sposób obróbki termicznej (np. pieczenie, duszenie itp.), oraz inne sposoby przyrządzania potraw;
  • warto również zaopatrzyć się w wagę kuchenną, która pozwoli nam precyzyjnie określić gramaturę produktów spożywczych, unikamy szacowania użytych produktów “na oko”;
  • w rubryce płyny i ich ilość zapisujemy wszystkie wypite płyny, nawet te, które zostały spożyte wraz z posiłkiem;
  • należy wypełniać dzienniczek jeszcze przed zjedzeniem posiłku, aby uniknąć pomyłek;
  • warto opisywać jak najdokładniej potrawy (np. kanapka posmarowana miękką margaryną z plasterkiem chudej wędliny oraz pokrojonym w plastry pomidorem itp.);

Przykładowy, uzupełniony dzienniczek żywieniowy:

https://drive.google.com/file/d/120i_P5uh4uDe-TFI2Te0zILlRFC7Avwj/view?usp=sharing

Na koniec warto zaznaczyć, że jednym z celów prowadzenia dzienniczka żywieniowego jest jak już wcześniej wspominaliśmy wykrycie błędnych nawyków żywieniowych oraz skorelowanie ich z ewentualnymi objawami choroby. Z tego też powodu ważne jest, aby prowadzić go sumiennie i rzetelnie. Zatajanie informacji i koloryzowanie swojego sposobu odżywiania sprawi, że nasza interwencja dietetyczna nie będzie miała żadnego sensu. Należy pamiętać również, aby gramatura lub miary domowe surowców/produktów były jak najbliższe rzeczywistości. Pomocne mogą okazać się aplikacje mobilne, które śledzą dzienną podaż energii (kcal) i makroskładników (białka, węglowodanów, tłuszczy, błonnika) z opcją notatnika (w którym możemy wpisywać ewentualne własne uwagi).

Autor: Mariusz Matejko

Źródło:

Posty powiązane