Anemia to jedno z najczęstszych zaburzeń u osób z NZJ, który dotyczy nawet ⅓ osób chorujących. Choć w większości przypadków jej powodem są niedobory żelaza, anemia może być spowodowana także niedoborem innych składników takich jak witamina B12 lub kwas foliowy. Przewlekła anemia może osłabiać organizm w stopniu podobnym do częstych biegunek oraz nawracających bólów brzucha charakterystycznych dla NZJ, dlatego każda osoba chorująca na NZJ powinna wiedzieć jakie są objawy anemii, by jak najwcześniej podjąć kroki poprawiające stan zdrowia.
Jakie czynniki zwiększają ryzyko anemii u osób chorujących na NZJ?
- W przypadku kobiet: obfite miesiączki, okres ciąży, okres laktacji,
- okres dojrzewania,
- dieta uboga w źródła żelaza, a w przypadku anemii o innym podłożu niż brak żelaza, także witaminę B12, kwas foliowy
- pogorszenie wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego związane z chorobą,
- stosowanie niektórych leków, które powodują pogorszenie wchłaniania kwasu foliowego (metotreksat, sulfasalazyna)
- utrata krwi podczas krwawych wypróżnień.
Objawy anemii:
- bladość,
- przewlekłe zmęczenie,
- obniżona zdolność wysiłkowa,
- zimne dłonie, stopy
- brak energii,
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- pogorszone libido.
Czy anemia jest niebezpieczna?
Wiele osób zmagających się z anemią, u których nie wykonano badań w tym kierunku, nie zauważa jej objawów. Tłumaczy się to stopniową adaptacją organizmu do pojawiających się objawów. Taki stan nie jest bezpieczny, ponieważ anemia dodatkowo pogarsza jakość życia osób, które chorują przewlekle. Z tego powodu osoby chorujące na NZJ powinny regularnie wykonywać badania kontrolne, które umożliwią jej wykrycie na jak najwcześniejszych etapach, co pozwoli na włączenie odpowiedniego leczenia i szybszą poprawę samopoczucia.
Jakie produkty spożywcze są dobrymi źródłami żelaza?
Lista jest całkiem spora, jednak przy NZJ nie wszystkie dobre źródła żelaza są zalecane, ponieważ mogą być ciężkostrawne.
Jakie produkty bogate w żelazo powinny być dobrze tolerowane przez większość osób z NZJ?
Produkty pochodzenia zwierzęcego o wysokiej zawartości żelaza to: mięso wołowe, mięso wieprzowe, baranina, cielęcina, wątróbka wieprzowa, wątróbka wołowa, wątróbka drobiowa, szynka wołowa.
Produkty pochodzenia roślinnego o wysokiej zawartości żelaza to: nać pietruszki, buraki, brokuły, dynia, tofu.
Pozostałe produkty, zakwalifikowane jako ciężkostrawne, ale będące dobrym źródłem żelaza w diecie to np. rośliny strączkowe, suszone owoce, pestki i nasiona. Przez wiele osób z NZJ nie są one dobrze tolerowane w diecie, więc bezpieczniej jest dostosować wszystko indywidualnie do własnego organizmu i skorzystać najpierw z listy produktów mniej obciążających przewód pokarmowy.
Warto także wspomnieć, że żelazo pochodzące z produktów roślinnych wchłania się w mniejszym stopniu niż żelazo z produktów odzwierzęcych. Jest jednak kilka metod, aby wzmocnić ten proces, np. dodatek mięsny do posiłku składającego się z dobrego roślinnego źródła żelaza oraz dodatek źródła witaminy C.
Dlatego też poza samymi modyfikacjami w diecie, bardzo często niezbędne jest uzupełnienie niedoborów także za pomocą preparatów podawanych doustnie lub dożylnie oczywiście w obu sytuacjach pod okiem lekarza.
Kiedy rozpocząć suplementację diety preparatami z żelazem?
Nie należy rozpoczynać suplementacji diety preparatami z żelazem bez konsultacji z lekarzem prowadzącym. Włączenie takich preparatów powinno się odbyć po wykonaniu badań i konsultacji lekarskiej. Rodzaj zalecanej formy preparatu będzie wtedy dostosowany do aktualnej fazy choroby.
Autor: Hanna Kłonowska
Źródła:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4540708/pdf/WJGP-6-62.pdf
- Poradnik żywieniowy dla chorych na chorobę Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego, J-elita
