8 najczęstszych pytań o stomię

By Mariusz Matejko Aktualnosci 28 stycznia 2022

Przedstawiamy Państwu artykuł, w którym odpowiadamy na 8 najczęstszych pytań w temacie stomii. Mamy nadzieję, że rozwiejemy Państwa wszelkie wątpliwości 🙂

1. Czy można mieć jednocześnie dwa rodzaje stomii?

Tak, jest to zależne od powodu operacja, stanu zdrowia, rodzaju choroby. Można mieć jednocześnie kolostomię i ileostomię lub urostomię. Warto w tym momencie wyjaśnić co oznaczają nazwy rodzajów stomii, a zależą one od lokalizacji, w której zostały one wyłonione. Tak na przykład: koleostomia, to stomia wyłowiona na jelicie grubym; ileostomia na jelicie cienkim i urostomia dotyczy układu moczowego. Stomia może być także jednolufowa (czyli pojedyncza, gdzie wyprowadzamy na powłokę jeden odcinek jelita), lub dwulufowa (czyli podwójna, gdzie wyprowadzamy całą pętlę jelita, a na zewnątrz występują dwa otwory). Czasem można mieć dwie stomie do czasu decyzji o dalszym postępowaniu chirurgicznym lub do czasu zagojenia jelita.

2. Czy stomię będę mieć już zawsze?

Czy stomia jest czasowa czy stała (ostateczna) zależy od schorzenia w przebiegu którego została wyłoniona, od oceny drożności jelita (szczególnie na końcowym odcinku względem stomii), oraz od stanu pacjenta. Oczywiście decyzję tą podejmuje się w konsultacji z lekarzem (chirurgiem), który bierze pod uwagę wszystkie czynniki uwarunkowane chorobą. Kiedy usunięty zostaje odbyt i zwieracze, niestety nie ma możliwości zespolenia i przywrócenia ciągłości układu pokarmowego, wtedy stomia zostaje z pacjentem na stałe.

3. Czy warto zdecydować się na operację powrotu do zespolenia?

Jest to zależne od wielu czynników, a najlepszą decyzję podejmiemy po konsultacji z chirurgami, którzy znają nasz stan zdrowia i przebieg choroby. U pacjentów, którzy są w złym stanie ogólnym, wyniszczeni, niedożywieni lub są w podeszłym wieku, istnieje zbyt duże ryzyko powikłań pooperacyjnych zabiegu zespolenia, z ponownym rozejściem zespolenia włącznie. Osoby po operacji wyłonienia stomii czasowej, przy dobrych rokowaniach mogą spodziewać się odtworzenia naturalnej ciągłości układu pokarmowego nie wcześniej niż trzy/cztery miesiące od przeprowadzonego zabiegu. Z pewnością nie można tej decyzji podejmować pod presją czasu, gdyż czynniki bezpieczeństwa i powodzenia ewentualnego zespolenia, w dużej mierze zależą od wyboru optymalnego momentu na zabieg połączenia jelit.

4. Dlaczego stomie mają różne rozmiary?

Jest to zależne od: rodzaju stomii, technik chirurgicznych, stanu odżywienia pacjenta, stanu powłok brzusznych wokół stomii. Innymi powodami takiego stanu są również zaparcia lub biegunki, nadmierny wysiłek fizyczny, przepuklina okołostomijna, a także uporczywy kaszel. Aby zapobiegać dalszemu wypadaniu stomii należy całkowicie zrezygnować z podnoszenia ciężkich przedmiotów, a także zadbać o prawidłowe wypróżnienia i o ile jest to tylko możliwe unikać kaszlu. Jeśli kształt ciała zmienia się, upewnij się, że sprzęt stomijny jest dobrze dopasowany, gdyż zarówno spadek i wzrost masy ciała wpływa na rozmiar wyłonionej stomii. Dotyczy to również kobiet w ciąży, gdzie obserwujemy widocznie zwiększający się rozmiar stomii (zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze). Wreszcie zmiany mogą także wynikać ze starzenia się organizmu. Wtedy to mięśnie i skóra tracą siłę i napięcie, co często przekłada się na zmianę rozmiaru stomii. Dobierz odpowiednią płytkę stomijną adekwatną do rozmiaru twojej stomii. Jako że każda stomia jest inna i ma inny rozmiar polecamy zaopatrzenie się w płytkę stomijną z możliwościa wycięcia własnego otworu na stomię. Postaraj się, aby otwór był maksymalnie dopasowany i aby nie odsłaniał skóry otaczającej stomię (rekomenduje się, aby szczelina pomiędzy płytką a stomią była w granicach od 1,5 do 3mm). W przypadku kiedy twoja stomia zmienia się z regularnej na wklęsłą, koniecznie rozważ możliwość wypróbowania wypukłej płytki stomijnej. Czasem wymaga to także stosowania dodatkowych akcesoriów lub środków do pielęgnacji skóry. Warto zaznaczyć także, że zazwyczaj kolostomia jest większa niż ileostomia, a wynika to z budowy narządów (jelito cienkie jest jak się można domyślić nieco mniejsze niż jelito grube).

5. Jak często należy zmieniać worek?

Worek należy zmieniać według potrzeb, pod warunkiem braku podciekania treści pod przylepiec, a okolice stomii powinny być dobrze dezynfekowane. Niestety w tym kontekście musimy się również dostosować się do limitu worków, który przysługuje nam na miesiąc. Worek jednoczęściowy nieodpuszczalny/zamknięty należy zmienić po każdym wypróżnieniu. Worek dwuczęściowy powinno wymieniać się co 3-4 dni, w zależności od potrzeb. Poniżej znajduje się odnośnik do krótkiej i treściwej instrukcji wymiany sprzętu stomijnego: https://www.convatec.pl/stomia/informacje-o-produktach-stomijnych/podstawowe-zasady-stosowania-system%C3%B3w-stomijnych/

6. Jak wymienić worek w przypadku ileostomii, kiedy ciągle leci?

Najlepiej wymieniać worek rano, po długim okresie przerwy w spożywaniu posiłków. Lecz zanim przystąpisz do wymiany przygotuj: nowy worek stomijny, nożyczki i wzornik odpowiadający kształtowi Twojej stomii, ciepłą wodę, chusteczki lub gaziki (nie rekomenduje się używania waty), akcesoria do pielęgnacji, woreczek na zużyty worek stomijny. Ważne jest również, aby oczyścić skórę wokół stomii przy pomocy specjalnych środków pielęgnacyjnych. Równie istotne jest także wycięcie odpowiedniego otworu, tak aby płytka przylegała do stomii. Zmniejsza to ryzyko podciekania pod płytkę stomijną oraz podrażnienie skóry. Dodatkowo zabezpiecza to przed wycięciem zbyt małego otworu okaleczeniu i uszkodzeniu stomii.

7. Czy wyłoniona stomia boli podczas zmiany woreczka stomijnego?

Na początku, po operacji może boleć miejsce wokół stomii, potem już nie. Sama stomia nie boli, ponieważ jelito nie jest unerwione. Na skórze mogą pojawić się odparzenia bardzo często z powodu rzadkiej wymiany sprzętu stomijnego. Dodatkowo skóra może zostać podrażniona lub zaczerwieniona wskutek nieostrożnie usuwanego przylepca, zwłaszcza zbyt często, lub w przypadku, gdy skóra jest oczyszczana za pomocą szorstkich materiałów.

8. Czy worek stomijny można zamoczyć?

Tak, można kąpać się z workiem. Jest on tak dostosowany, że zamoczenie go nie wpływa na jego funkcjonalność. Jednakże najczęściej zaleca się po kąpieli wymienić worek na nowy. Postaraj się zachować ostrożność podczas kąpania i wycierania ciała, aby nie uszkodzić w żaden sposób stomii paznokciem, ręcznikiem, czy ostrą gąbką. Podczas kąpieli należy zakleić fitr worka stomijnego specjalną naklejką (zazwyczaj dołączoną do opakowania).

Autorzy: Klaudia Katarzyńska, Mariusz Matejko

Źródła: