Wszyscy wiemy jak ważna jest dla wzmocnienia zdrowia regularna aktywność fizyczna. Co robić gdy chorujemy na NZJ – czy w takiej sytuacji aktywność fizyczna jest wskazana? O jakich benefitach możemy wtedy mówić? A może są aktywności, które są bezwzględnie niewskazane w NZJ? Na wszystkie te pytania postanowiliśmy odpowiedzieć w poniższym artykule!
Ruch korzystnie wpływa na pracę układu odpornościowego i kondycję organizmu. W przypadku NZJ, dodatkowym i bardzo ważnym aspektem podejmowania aktywności fizycznej jest jej pozytywny wpływ również na zdrowie psychiczne. Wiele osób chorujących na NZJ zmaga się dodatkowo z lękami lub depresją, a aktywność fizyczna może stanowić bardzo dobre uzupełnienie ich terapii.
Jakie jeszcze korzyści płyną z regularnej aktywności fizycznej?
- mniejsze ryzyko częstych infekcji,
- lepsze radzenie sobie ze stresem,
- zmniejszenie częstości objawów choroby
- obniżenie ryzyka powikłań NZJ
Od czego zależy wybór aktywności?
Ważne, aby rodzaj aktywności dopasować do swojego stylu życia, samopoczucia i przebytych dotąd operacji. Dla osób z NZJ, które prowadzą siedzący tryb życia, dużą zmianą może być wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej w postaci codziennych spacerów albo spokojnej jogi. Nawet takie małe zmiany mogą przełożyć się już na poprawę samopoczucia fizycznego i obniżyć poziom stresu (który jest ważny czynnikiem sprzyjającym występowaniu zaostrzeń choroby).
Osoby, które są bardziej aktywne w ciągu dnia, mogą włączyć więcej ćwiczeń o umiarkowanym nasileniu.
Zalecany może być też umiarkowany trening oporowy (inaczej siłowy) czyli taki, kiedy do ćwiczeń używamy dodatkowego obciążenia np. hantli. Przykładem ćwiczeń oporowych są przysiady ze sztangą, ale tego typu ćwiczeń jest znacznie więcej i są dobierane indywidualnie do możliwości i celu konkretnej osoby.
Trening oporowy wykonywany np. 2-3 razy w tygodniu korzystnie wpływa na gęstość mineralną kości. Niektóre leki, a także ograniczone wchłanianie składników takich jak wapń czy witamina D sprzyjają jej osłabieniu, co może sprzyjać rozwojowi osteoporozy. Regularny ruch, dieta dostarczająca tych składników oraz dobrana odpowiednio suplementacja (jeśli nie ma możliwości, aby dostarczyć tych składników w diecie) to najważniejsze czynniki wzmacniające profilaktykę osteoporozy w NZJ.
Jakie ćwiczenia są bezpieczne w NZJ?
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć. Dla kogoś, kto nie przeszedł operacji jamy brzusznej lista zalecanych ćwiczeń może być inna niż dla osoby, która ma taką operację za sobą. Dobór ćwiczeń będzie zależał też od innych czynników, m.in. fazy choroby.
Konsultacja z doświadczonym fizjoterapeutą jest niezwykle ważna szczególnie w przypadku osób po operacjach i osób osłabionych lub wyniszczonych.
Na potrzeby tego artykułu postaraliśmy się zebrać kilka przykładów aktywności, które powinny być bezpieczne dla osób z NZJ o przebiegu łagodnym lub w okresie remisji. Należy pamiętać, aby ćwiczenia te wykonywać w niskim lub umiarkowanym nasileniu.
Przykładowe ćwiczenia to:
- ćwiczenia rozciągające, w tym joga,
- ćwiczenia siłowe z podnoszeniem ciężarów albo zastosowaniem ciężaru własnego ciała (np. przysiady, pompki)
- ćwiczenia mięśni dna miednicy,
- bieganie,
- trening na bieżni
- jazda na rowerze
- trening na rowerku stacjonarnym
Ćwiczenia te wykonywane podczas fazy remisji choroby nie powinny nasilać objawów z przewodu pokarmowego. Warto spojrzeć na ćwiczenia w okresie remisji jako inwestycję w swoją kondycję. Na pewno włożone w regularny ruch wysiłki będą miały przełożenie na samopoczucie psychiczne oraz wzmocnią organizm.
Osoby w fazie aktywnej choroby powinny wybierać ćwiczenia o mniejszym natężeniu i dostosować je do swoich aktualnych możliwości. Wskazane są szczególnie lżejsze aktywności takie jak spacery, lekka joga.
Pamiętaj!
- Długość i intensywność ćwiczeń musi być dostosowana do Twojego stanu. Jeśli jesteś w okresie zaostrzenia choroby albo nie czujesz się na siłach, aby podejmować dodatkową aktywność – daj sobie czas.
NZJ to choroba, która towarzyszy pacjentom przez całe życie, dlatego ważne jest, aby poznawać możliwości swojego organizmu i reagować na nie. Jeśli zauważymy, że jakieś ruchy sprawiają nam ból, lepiej jest zaplanować swój trening w oparciu o inne ćwiczenia. W odpowiedniej modyfikacji ćwiczeń niezastąpiona będzie pomoc doświadczonego specjalisty oraz wcześniejsze porozumienie z lekarzem prowadzącym.
- Nie każda aktywność fizyczna wymaga korzystania ze specjalnych ośrodków. Wiele ćwiczeń możesz wykonywać w swoim domu bez lub z przyrządami przeznaczonymi do rozciągania, jogi albo umiarkowanych treningów siłowych. Możesz także korzystać z jazdy na rowerze, a jeśli obawiasz się, że porzucisz taką aktywność w zimniejsze miesiące roku, pomyśl o rowerze stacjonarnym. Zwykły spacer także jest formą aktywności, szczególnie zalecaną jeśli dotychczas twój tryb życia był mało aktywny i nie chcesz się rzucać na głęboką wodę.
- Ostrożnie korzystaj z gotowych planów ćwiczeń. Część z nich może być niewskazana w twoim zdanie, stąd konsultacja z lekarzem oraz z fizjoterapeutą jest bardzo ważna. Jeśli uprawiałeś sport już przed postawieniem diagnozy, bardzo możliwe, że tolerancja twojego organizmy na wysiłek będzie większa. Jednak i to stanowi tylko przypuszczenie i bez konsultacji ze specjalistą lepiej się niepotrzebnie nie forsować. Dodatkowo, jeśli przeszedłeś operacje, to specjalista może pomóc ci we wzmocnieniu miejsca, w którym znajduje się blizna.
Autor: Hanna Kłonowska
Źródła:
https://www.crohnscolitisfoundation.org/campus-connection/navigating-college/exercise
